Myanmar: Hoofdrolspelers

Bogyoke Aung San

Generaal Aung San, de vader van Aung San Suu Kyi, wordt door de Birmanen beschouwt als de Vader des Vaderlands. Aung San vocht mee met de Japanse bezettingsmacht in 1942 en verdreef de Engelsen uit Birma. Onder de Japanse voogdij stichtte hij het “Burma National Army”, en fungeerde als minister van defensie. Dit duurde maar kort. In 1944 wisselde de pragmatische Aung Sang partij, en vocht mee met de geallieerde troepen tegen de Japanners. Na de bevrijding van Birma pleitte Aung San voor een onmiddelijke onafhankelijkheid van Birma, met een democratische regering.

Zes maanden voor de geplande onafhankelijkheid werd Aung San in Juli 1947 op 32-jarige leeftijd vermoord door rivalen in de Birmese politiek. Het is nooit duidelijk geworden wie er precies achter de moord zat, maar vele vingers wijzen in de richting van Aung San's medestrijder Ne Win.
Meer dan vijfig jaar na zijn dood blijft Aung San ongekend populair onder het Birmaanse volk. Zijn beeltenis hangt in vele winkels en theehuizen, en zijn portret siert de bankbiljetten.

Ne Win

Ne Win wordt geboren als Shu Maung. Tijdens de onafhankelijkheidsstrijd neemt hij de geuzennaam Ne Win (Heldere Zon) aan. Hij vocht mee met Aung San tegen de Engelse en later de Japanse bezetters, en hoorde bij de militaire top voor de Birmese onafhankelijkheid. Toen Birma na de onafhankelijkheid uit elkaar dreigde te vallen door rebellerende etnische groepen, nam hij de macht over van de democratische regering van U Nu in 1958, en herstelde met harde hand de orde.

Ne Win (r) met Lord Mountbatten

In 1960 schreef hij weer verkiezingen uit, die werden gewonnen door U Nu, maar in 1962 greep hij de macht opnieuw. Ditmaal gaf hij het niet meer uit handen. Ne Win introduceerde de “Birmaanse weg van het Socialisme”, nationaliseerde bijna alle particuliere bedrijven en stichte “volkswinkels” waar binnen de kortste keren Oosteuropese rijen verschenen. De gevolgen voor Birma waren desastreus. De “graanschuur van het verre oosten” gleed langzaam af tot een Derde Wereld-economie.

Ne Win's ideen bleken onorthodox. Als sterk gelover in astrologie liet hij “de sterren” een grote rol spelen in de landspolitiek. Geheel overtuigt van de kracht van het cijfer 9, heeft Ne Win ervoor gezorgd dat de Birmese lokale munteenheid, de Kyat, werd uitgegeven in veelvouden van 9. Hierdoor bestaan er bankbiljetten van 45 en 90 Kyat (nog steeds geldig). Overigens bestaan er ook biljetten van 35 en 75 Kyat, maar die zijn jaren geleden waardeloos verklaard.

Protesten in de jaren 80 dwongen Ne Win om tenslotte de macht uit handen te geven, en hij installeerde een aantal stromannen op zijn positie die binnen korte tijd weer werden vervangen.

Na de verkiezingen in 1990 weigerde de junta de macht uit handen te geven, en richtte de State Law and Order Restoration Council (SLORC) op. De oppositie, de National League for Democracy (NLD) werd in de kiem gesmoord en oppositieleiders werden opgepakt, gevangengezet en sommigen vermoord. Officieel was Generaal Saw Maung regeringsleider, maar Ne Win bleef de man achter de schermen.

In 1992 kwam generaal Than Shwe aan de macht, een favoriet van Ne Win, die zich echter steeds minder gelegen liet liggen aan de oude meester, en de rol van Ne Win in de Birmaanse junta raakte uitgespeeld. Ne Win stierf in december 2002, zonder dat de junta er nog veel aandacht aan besteedde.

Than Shwe

De huidige machthebber in Birma kwam in 1992 aan de macht. Than Shwe bleef de authoritaire lijn van zijn voorgangers volgen: Hij vervolgde oppositieleden en drukte protesten hardhandig de kop in. De Birmaanse weg naar het socialisme wordt losgelaten: Birma probeert een halfkapitalistische weg, naar Chinees voorbeeld. In 1997 veranderd Than Shwe de naam van de junta in State Peace and Restoration Council (SPDC). De meeste ministers worden vervangen, maar het is slechts een cosmetische verandering. Het lijkt er vooralsnog niet op dat Than Shwe bereid is de macht uit handen te geven.

Officieel is de regering een “overgangsregering” naar een nieuw bewind onder een nieuwe grondwet. Een grondwetscommissie is echter al tien jaar bezig om een nieuwe constitutie te schrijven, maar er lijkt weinig schot in te zitten.

Auteur: Michiel Maas op 28 augustus 2003 | Print | Verstuur dit artikel